Basit, Anlamlı Ama Karmaşık

Hayat; bazen basit bazense karmaşıktır ama özünde insanın yaşama nasıl bir anlam yüklediği bir yerdir.

Hiç şüphe yok ki; umumiyetle her insan yaşamda bir anlam aramakta, anlamlılığı elde edilebilir kılmak için çalışmaktadır.

İnsan yaşamdaki anlamını ararken, esasen  parçalanmamış gerçeğini de birlikte aramaktadır. Çünkü anlam, insanın var oluşunun merkezidir ve anlam arayışında olma hali, yaşam boyudur.

---

Peki Parçalanmamış Gerçek Nedir?

İnsanı insan yapan duygusal, sosyal, tinsel ve bedensel olarak tüm varoluş boyutlarının, anlama ve öğrenmenin eşzamanlı gerçekleşiyor olması demektir. Anlamsal boyutta koordinasyonlu bir şekilde hareket eden bu sistem; bilişsel, duygusal, güdüsel ve davranışa ait tavırları bir araya getirir. Bu bir psikolojik zihinsel prosesin dinamik dizilimidir ve bu dizilimin birbiri ile bağlantılı hareket etmesi sonucunda, bireyin karakteri anlamsal bağlamda etkilenmektedir. Kapladığı alan itibari ile anlam; insandan yaşama, yaşamın içinden insana yansıyan prizma ışınları gibidir. Hayatın  her alanında var olan, insan ile tüm yaşam dinamiklerini ‘can’ noktasında birleştiren fakat etkileri ile fark yaratan bireysel bir boyuttur. Bu sebepledir ki insan; duyularını ve duygularını farklı alanlarda, düşünce ve hedeflerini harekete geçirmek istediği noktada, tüm bu durum ve oluşumların açılımını ve yayılımını da  zıtlıkların hakim olduğu dünyanın içinde bulur. Zira birey zıtlıkların içindeki bütünlüğü, anlamlı ve uzun vadeli bir dinamik dizilimin meydana getireceği mücadele ile yakalayabilir.  Buna günlük yaşamda sıkça kullandığımız iki kavram üzerinden misal vermek isterim.

Anlam kavram itibari ile soyuttur ve her anlam zıttı ile daha anlamlı ve anlaşılır olabilmektedir. Yaşamın içinde gerek rutin gerekse bağımsız gelişen olaylar silsilesinin neredeyse tamamında, dinamik dizilimler görmemiz mümkündür. Aile içindeki ilişkilerden başlayarak topluma ve oradan da örgütsel ilişki ve davranışlara kadar birçok ortam; insanı olumlu, olumsuz, basit, karmaşık, kısa ve uzun vadede gerçekleşecek olan anlam zincirinin birer halkası yapar. Dolayısı ile insan bu zincirin halkası olmayı sürdürebilmek adına kendi anlamını meydana getirmeye gayret eder. Basit ve karmaşık kelimeleri bu doğrultuda; soyuttan somuta geçişin, hayatın içinde uygulanabilirliğin, genelleme yapabilmeye müsait olabiliyor olmanın  en iyi örnekleridir.

Basit; ‘basṭ’ kökünden türeyen, kelime kökeni Arapça olan bir kelimedir. Anlamı; açmak-yaymak olarak bilinir. Bizler  günlük yaşamımızda  genellikle üstesinden gelebileceğimiz, uygulamasının hızlı gerçekleşebileceğini düşündüğümüz fiilleri tarif etmek için kullanırız.  Karmaşık ise; ayrı cinsten veya birbirine zıt olan unsurların harmanından meydana gelen unsur, durum veya fiillerdir. Bu iki kelime aslında bizi, zıtlıkların içindeki bütünlüğe götürebilecek olan iki anahtar kavramdır. Çünkü her iki kelimenin de çıkış noktasında, öznel anlam duygusu olması vardır. Yani yaşamın anlamının yanında insanın umumiyetle, negatif durum, olay ve olguların da var olabileceğidir.  Yaşamda hiçbir sevinç, mutluluk yahut da kazanç; yekten yalın haliyle insanı bulmaz, insanın olmaz. Elde edilebilirliğin çalışma temeli tam olarak buraya dayanmaktadır. Her ne kadar üzücü olsa da, kabullenmesi zor olsa da; hayatta basit olarak elde edilebilecek olanın karmaşasından, kaosundan geçmeden; o şey basit olamaz. Basiti basit yapan içindeki kaostur. İnsanın anlam terazi ayarını oluştururken yapacağı fiil; düşünce sistemini tekil yönde çalıştırmamasıdır kanaatimce. Zira hayatın içinde kalabalık bir oluşum varsa müstakil oluşum da vardır. Sevgisizlik varsa o dünyada, sevgi de vardır. Hedefinde yarım kalmış olmaya duyduğu hayal kırıklığı varsa o hedefi tamamlayacak ve sürdürecek inancı da vardır. Kısaca, her iki kavramın  insan için yeri düşünce itibari ile basit görünse de; amaç, hedef, plan ve niyet olgularını gerçekleştirirken karmaşıktır. Öyle ki, basit olarak nitelenen ve karmaşık olarak nitelenen; vedahi bu nitelenen olguların ve durumların sınıflandırılmasına kadar varan seçimler insan yaşamında önemli bir yerdedir.

Peki bir düşünelim bizim yaşamımızda bu kavramlar nasıl yer almakta, bizi nasıl şekillendirmekte ve dönüştürmekte?

                                                                                 Bir sonraki yazıda görüşmek dileği ile…